ÁFRAM FRIÐUR FRÁ VETRARLÆGÐUNUM

Einkennandi fyrir veðurfarið undanfarnar vikur er hvað hefur verið hæglátt og lítið um raunveruleg illviðri.  Allar líkur eru á að sæmilegur friður haldist enn um sinn á okkar slóðum.

Hins vegar er hægi takturinn aðeins annar í fyrsti þætti í veðursinfóníu ársins verði hægur eða adiagio. Þó hugsanlega allegretto inn á milli vestantil á landinu.    

Lengi vel voru horfur á skyndihlýnun í heiðhvolfi nú um áramótin. Þá með þeirri afleiðingu að heimskautahverfillinn þarna uppi hefði nánast horfið um tíma.  Vissulega hefur hlýnað þarna uppi síðustu daga, en ekki með þeim ákafa með nokkrum vel mældum tilvikum skyndihlýnunar síðustu áratuga.  Heimskautahvirfillinn veikist vissulega og hann aflagast.  Afleiðingar þess koma fram á fyrra línuritinu. Það kemur frá Evrópsku reiknimiðstöðinni (ECMWF) og sýnir spá um styrk V-áttar eftir 60°N hátt í heiðhvolfinu (10 hPa). Rauða línan í miðjunni sýnir meðaltal, en bláu línurnar einstakar safnkeyrslur. Sjá má greinilega veikingu fyrstu viku janúar. Réttir síðan aftur úr kútnum en nær ólíklega meðalástandi aftur fyrst um sinn a.m.k.  Mikil dreifing frá miðjum janúar.

Veiklaður hvirfill í heiðhvolfinu skilar sér niður í veðrahvolf nokkrum dögum síðar.  Birtingarmyndin er m.a. umsnúningur Norður-Atlantshafssveiflunnar, NAO. Því er spáð að hún fari frá  jákvæðum fasa allt frá um 10. des.  og í neikvæðan skv. spá GFS.

Vikuspá loftþrýstifrávika ECMWF  8. til 15. jan. frá í gærkvöldi gefur til kynna mjög áberandi háþrýstifrávik á stóru svæði hér við land. Lágþrýstifrávik hins vegar við Azoreyjar.  Þetta er nokkuð dæmigerð birtingarmynd fyrir NAO÷.   Þar sem vetrarhlýindi skella á V-Grænlandi og með úrkomu, en kalt meginlandsloft nær yfirhöndinni í norður- og austur Evrópu. Jafnvel einnig í V-Evrópu þegar fram líða stundir.

Ísland lendir þarna á milli, en áhrifum háþrýstisvæðisins klárlega alls ráðandi.

Skoðum í því sambandi tvær spár. Sú fyrri er hádegiskeyrsla ECMWF á nýársdag fyrir þriðjudaginn 9. janúar.

Í háloftunum (500 hPa), má þar sjá miðju mikillar fyrirstöðuhæðar svo að segja yfir Íslandi. Í nýjustu spánni frá í morgun er hæðin reiknuð ívið austar.  Það geti skipt sköpum a.m.k. fyrir veður um vestanvert landið.  Höfum í hug að stðasetning hæðarinnar við yfirborð er ævinlega aðeins austar. Samkvæmt eldri spánni yrði hér mjög hægur vindur, niðurstreymi lofts og bjartviðri. Yfirborðið kólnaði, en mikil lagskipting þar sem hlýrra loft væri efra.

Nýrri spáin gerir hins vegar ráð fyrir því að jaðar sunnan strengsins næði til landsins og þá með betri loftblöndun. Skilin með úrkomunni sjást á síðasta kortinu (9. jan kl. 00) fyrir vestan landið.

Óvissan felst í staðsetningu hæðarinnar eftir þrettándann, eða frá um 7. til 15. jan. Ólíklega verður hún alveg kyrrstæð allan þann tíma.  En hennar vegna verður því sem næstu úrkomulaust á landinu þá daga, mögulega slydda eða rigning  vestast einhverja þessara daga, almennt fremur kalt til landsins norðan- og austantil vegna útgeislunar og hægviðris.

Og ef þetta gengur eftir og hæðin helst þrálát lengur fram í mánuðinn væri fullt tilefni til samanburðar að rifja upp janúar 1963!